Bilindiği gibi insanoğlu gelişim sürecinde avcılık ve toplayıcılık döneminden yerleşik tarım toplumuna geçerken ateşi bulma, atı evcilleştirme, çeşitli madenleri işleme ardından da bitki tohumlarını kullanarak hayat şartları, iklim şartları değişse bile nisbeten istikrarlı bir şekilde gıda ve barınma ihtiyaçlarını karşılayabilecek yetenekler kazandı. Meslekler bireysel hayattan yerleşik toplum hayatına geçişle beraber ortaya çıkan beceri alanlarıdır.

Sanayileşmenin ardından hayatımıza alt uzmanlık alanları girmeye başladı. Çiftçi artık yalnızca çiftçi değil, pamuk çiftçisi idi. Doktor artık Dahiliye Mütehassısı idi. Öğretmen Fen Bilgisi, Almanca yada Matematik Öğretmeni idi. Doktor ama ne doktoru, Çiftçi ama ne çiftçisi, Öğretmen ama ne öğretmeni soruları bu dönemde kendilerine yer buldu.

Bilgi çağıyla beraber bedenen  çalışma artık yavaş yavaş yerini teknik ekipmanlara , iyi tasarlanmış üretim modellerine, verimlilik kavramlarına bırakmaya başladı.

Yapay zeka ve dijitalleşmenin hüküm süreceği yepyeni bir döneme giriyoruz.

İnsanoğlunun ilk sanayi makinalarını (İngilteredeki dokuma fabrikaları vs.) gördüğü günden beri aklındaki temel soru “makinalar insanların yerini alırsa” sorusu oldu.Bugüne kadar bu konuda oldukça yol alındı. Önce mekanik, ardından yarı otomatik, sonrasında tam otomatik , elektronik ve dijital ekipmanlar hayatımıza girdi.

Gelişen her teknoloji ardından  daha vasıflı insan kaynaklarına ihtiyacı doğurdu. Artık hiçbir eğitim almadan, kendini geliştirmeden, bir artı değer üretmeden “ne iş olsa yaparım” döneminin sonuna gelinmiştir.

 Yapay zeka kavramının gerçek anlamda hayatımıza girmeye başladığı bir dönemde yaşamaktayız. Artık kritik soru “makineler insanların yerini alacak mı?” sorusu değil. “İnsanlar bu yeni dönemde ne gibi vasıflara sahip olurlarsa uyum sağlayabilirler” sorusudur.

Yönetim ve karar verme algoritmalarını kullanan sistemlerin insana göre daha isabetli kararlar alabildiği bir dönemdeyiz. Duygusal sapmalardan uzak, kişisel zaafların etkisinde kalmadan, tutarlı , veriye dayalı kararlar almada makinelerin insana bariz bir üstünlük gösterdiği bu dönemde var olan pek çok meslek için yolun sonu görünmektedir.

Bugün var olan mesleklerin çok büyük bir bölümü önümüzdeki 20 yılda yerlerini bu dönemin ihtiyaçlarından doğmuş yeni meslek ve dallara bırakmış olacaklardır. Bu dönemde de yaşayacak olan meslekler de şekil ve içerik olarak bugünkü hallerinden çok farklı yerlerde olacaklardır.

Her devirde yaşanan kuşak çatışmaları bu dönemde yerini “kuşaklar arası uçuruma” bırakmış olacaktır.

Dünya üzerinde tanımlanmış meslek ve dal sayısı bundan 15 sene önce kırkbin civarında idi. Küçücük bir ilçede bulunan sanayi sitesinde bile 100 ayrı konuda usta bulunduğu düşünülürse (ki buna daha diğer esnafı katmış bile değiliz) bu konunun önemi anlaşılabilir.

Bundan yüzyıl önce  okuma yazmanızın olması, okunaklı bir yazınızın olması, basit dört işlem seviyesinde de olsa matematik bilginizin olması bir meslek mensubu olabilmeniz için gerekli şartları karşılayabilirken, bugün durum çok farklıdır. Bugünün dünyasında elinizdeki mühendislik lisans eğitimi aldığınızı belgeleyen diplomanız, iyi düzeyde yabancı diliniz tek başına mühendis olarak iş bulmanız için yeterli görülmeyebiliyor. Çünkü sizinle birlikte aynı işe talip olmuş yüzlerce rakibiniz de bu özelliklere sahipler.

Yüzyıl önce orta okulu bitirmiş olmanız toplumda  okumuş, aydın sayılmanız için yeterli iken günümüzde “eğitimini tamamlamamış” bir kişi olarak adlandırılmanız işten bile değildir.

Şu anda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaşanmakta olan Covid19 (Koronavirüs) salgını ile beraber daha önce hiç yaşamadığımız sorunlar yepyeni ihtiyaç ve meslekleri ortaya çıkartacaktır. Virüsler çağı, biyolojik savaş kavramıyla tanışan dünya buna bu konuda yeni yeni uzmanlık alanlarında insan yetiştirerek karşı duracaktır.

Ekmek+ Su eşittir hayat günlerinden “ekmek+su+tüm konfor şartları+ hijyen+ para+ sağlık+……..” şartlarına evrildiğimiz bir zaman dilimindeyiz artık. İhtiyaçlar listemiz oldukça uzun ve detaylı bir hal almaktadır. Bu listenin olmazsa olmazlarından birisi de şüphesiz “İnternet” tir. Artık her evde elektrik gibi su gibi zorunlu ihtiyaç halini alan internet tüm hayatımızı yeniden şekillendiren bir etken haline gelmiştir.

İnternet ve gelişen ulaşım şartlarının doğal sonucu olarak ülkeler arası ilişkiler hiç olmadığı kadar gelişmiştir. Artık herkes dünyanın herhangi bir yerinde üretilen bir ürüne internet kanalıyla ulaşabilmekte, farklı kültürlerden insanlarla iletişim kurmakta, bağlantılar yapmakta, etkilemekte ve etkilenmektedir. Bankacılık ve para sirkülasyonu, uluslar arası hukuk ve daha pek çok alan bu dönemde yeni bir anlam kazanacak, yeni bir şekle bürünecektir.

Yorumlar